U toku ovog veka uradjene su brojne studije u kojima su uporedjene uocene stope akumulacije sedimenata, sa maksimalnim debljinama uocenim na razlicitim delovima geoloskog stuba sirom sveta. Ovi maksimumi su nekada veci od 100.000 m debljine. Dok uocene debljine dosta variraju, sadasnje stope talozenja sedimenata su tako velike, da u svakom pogledu ukazuju na mnogo manju starost nego standardna geohronologija. Eicher (1976, str.14) nam daje pregled 19 takvih studija ciji je prosek 246 miliona godina, ili 1/14 od 3,5 milijarde godina koliko tvrdi standardna geohronologija.

Druge najnovije studije takodje podupiru cinjenicu da imamo nedostatak sedimenata koje nam zahteva dugo geolosko vreme. Gregor (1968) objasnjava epizodama (to jest, postojale su razlicite epizode sa razlicitim stopama aktivnosti) postojece neslaganje izmedju male kolicine danasnjih sedimenata i hiljada miliona godina produkcije sedimenata. Ako uzmemo njegovu pretpostavku da je denudacija (spiranje) proizvodila sedimente sa stopom od 3 cm/1000 godina, za 3,5 milijardi godina bi se 23 puta stvorili sedimenti koje mi danas imamo. Sa tom pretpostavljenom stopom, sadasnji sedimenti bi se proizveli za oko 152 miliona godina.

Brojne studije (za spisak vidi Gilluly 1949) pokazuju intrigantnu vezu u kojoj se mladji sedimenti mogu uzeti kao jedinica odnosa velikih debljina sedimenata i vremena, pre nego stariji sedimenti. Drugim recima, stopa talozenja je mnogo veca za najmladje naslage. Nasuprot ovome, neki su ove podatke komentarisali svojim misljenjem da je vreme talozenja starijih sedimenata bilo izuzetno duze. Newell (1972) je naveo vise radova, pocevsi sa malom stopom od 0,6 do 6 cm/1000 (Kay 1955) kao prosecnu stopu do prekambrijuma, i zavrsavajuci sa Rusnak-ovom (1967) procenom sadasnje stope od 100 do 200 cm/1000 godina za zalive, lagune i estuare.

Mnogo vece stope su uocene u izuzetnim slucajevima, kao sto je Misisipi delta (30.000 cm/1000 godina), ali ovakvi izuzetci imaju ograniceni znacaj za opstu sliku. Brojni podaci koje je dao Sadler (1981), baziranih na 25.000 primera, potvrdjuju realnost opste slike iznete gore, i pokazuju kompletnu potvrdu da se sadasnja stopa akumulacije sedimenata pokazuje brzom, nego sto bi mogli ekstrapolirati u proslosti.

Ponudjeno je nekoliko objasnjenja. Obicno se sugerise da mi zivimo u periodu brze sedimentacije. U proslosti su planine bile nize, pa je talozenje bilo sporije (vidi Gilluly 1949). Uzgredno, niska topografija u proslosti uklapa se bolje u nekoliko modela biblijskog Potopa, koje cemo kasnije izneti. Sledece objasnjenje jeste, da kako sve dalje idemo u proslost, nedostatak podataka je sve veci (Gilluly 1949, Sadler 1981).

Argument je da posto postoji veliko vreme, velika je mogucnost da su postojali periodi kada nije bilo sedimentacije. Ako bi epizodizam, kao vrlo slucajan faktor, bio moguc, takvo objasnjenje bi izgledalo moguce. Drugi su predlozili da je preradjivanje sedimenata transformisalo starije sedimente u mladje (Garrels i Mackenzie 1971, Veizer i Jansen 1979), i zato imamo oskudicu u sedimentima. U 2. poglavlju smo analizirali neke od problema sa preradjivanjem. Ovi podaci se takodje mogu protumaciti kao fenomen asenskog praznjenja, gde je stariji (donji) sediment imao manju zapreminu usled manje stope sedimentacije u nizim predelima sedimentacionih basena.

Uprkos tome, tvrdnja o manjoj kolicini sedimenata u proslosti je prilicno nestabilna (vidi slike 10.1 i 10.9 u Garrels i Mackenzie 1971). Upravo zbog toga Gregor (1968, 1970) predlaze postojanje dva sedimentna ciklusa, umesto jednog, u fanerozoiku. Neki takodje predlazu kao mogucnost za oskudicu sedimenata u proslosti, ne manju stopu sedimentacije nego krace vreme akumulacije. I pored ovih pokusaja, ocigledna je nepodudarnost izmedju sadasnje stope produkcije sedimenata i iznosa ocekivanog tokom vremena koje predlaze standardna geohronologija.

Neki se mogu pitati, da li zbog velike stope erozije kontinenata (vidi Erozija kontinenata) mi ne bi trebali ocekivati da uvek vidimo vecinu sedimenata. Ali, posto erozija i proizvodi i transportuje sedimente, sedimenti bi se morali negde taloziti i mi bi ih mogli naci, osim ako nisu preradjeni. Medjutim, kao sto je pokazano (vidi Sedimenti u okeanima), preradjivanje nije validno kao odgovor.

Literatura

Eicher, D. L. 1976. Geologic time. 2nd ed. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.

Garrels, R. M. and F. T. Mackenzie. 1971. Evolution of sedimentary rocks. W. W. Norton & Co., Inc., New York.

Gulluly, J. 1949. Distribution of mountain building in geological time. Geological Society of America Bulletin 60:561-590.

Gregor, C. B. 1968. The rate of denudation in post-Algonkian time. Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschapper 71:22-30.

Gregor, C. B. 1970. Denudation of the continents. Nature 228:273-275.

Kay, M. 1955. Sediments and subsidence through time. In A. Poldervaart (ed.), Crust of the Earth, pp. 665-684. Geological Society of America Special Paper 62.

Newell, N. D. 1972. Stratigraphic gaps and chronostratigraphy. Proceedings of the 24th International Geological Congress, Section 7: Paleontology, pp. 198-204.

Rusnak, G. A. 1967. rates of sediment accumulation in modern estuaries. In G. H. Lauff (ed.), Estuaries, pp. 180-184. American Association for the Advancement of Science Publication No. 83.

Sadler, P. M. 1981. Sediment accumulation rates and the completeness of stratigraphic section. Journal of Geology 89:569-584.

J. Veizer and S. L. Jansen. 1979. Basement and sedimentary recycling and continental evolution. Journal of Geology 87:341-370